Cơn thiếu máu não thoáng qua: dấu hiệu báo trước của đột quỵ
Thế nào là cơn thiếu máu thoáng qua ?
Thiếu máu thoáng qua là hiện tượng chức năng não bị suy giảm có tính tạm thời trong một thời gian ngắn (không đầy 24 giờ đồng hồ),do lưu lượng máu không kịp thời đủ chuyển lên nuôi não.Cơn thiếu máu não gây ra mất chức năng một vùng cơ thể được kiểm soát bởi phần não bộ có liên quan.
Tại sao có hiện tượng thiếu máu não tạm thời?
Bệnh lý xẩy ra thường do cục máu đông hình thành một cách tự nhiên trong mạch máu của não.Cục máu đông đó cũng có thể được tạo ra từ một vùng khác rồi bong ra trôi theo dòng máu chảy đến làm tắc nghẽn động mạch của não.Chảy máu là nguyên nhân khác của cơn thiếu máu não thoáng qua.Các bác sỹ goị hiện tượng này là “cơn đột quỵ nhỏ”hay “cơn xuất huyết não nhỏ”.Một vài trường hợp cơn thiếu máu não diễn biến từ từ,một số trường hợp khác của hiện tượng thiếu máu não thoáng qua lại tiến triển rất nhanh. Tai biến mạch máu não thường kéo dài hơn cơn thiếu máu não thoáng qua và phản ánh tình trạng thương tổn vĩnh viển và rất trầm trọng.Mặc dù cơn thiếu máu não thoáng qua thường chỉ xẩy ra trong vài phút và sau đó ổn định nhưng hầu hết các chuyên gia về thần kinh học thực hành đều khuyến cáo rằng, hãy xem đây như là một trường hợp bệnh lý khẩn cấp về một tai biến mạch máu não để có hướng tích cực ngăn ngừa bệnh tái phát hoặc tiến triển thành.Bởi lẽ cơn thiếu máu não thoáng qua có thể xẩy ra một hoặc nhiều lần, có thể dẫn đến một “ hậu họa” thực sự(tức tai biến xuất huyết não).
Cơn thiếu máu não thoáng qua với những biểu hiện
Cơn thiếu máu não thoáng qua do tắc động mạch mắt có thể làm cho mắt mất thị giác thoáng qua, tức người bệnh đột nhiên cảm thấy mắt mờ đi.Cơn thiếu máu liên quan tới động mạch cảnh(Mạch máu lớn chuyển máu lên não) làm không cảm giác một bên cơ thể,khiến bệnh nhân có thể bị liệt cánh tay,chân,mặt hoặc liệt bán thân.Chẳng hạn đột nhiên người bệnh không thể điều khiển được cánh tay, không bước đi được, nhìn một hóa hai,lời nói méo mó nhưng vẫn hiểu được,chóng mặt mất cảm giác thăng bằng… Những biểu hiện này chỉ xẩy ra trong một thời gian ngắn(vì vây mới được gọi là “thoáng qua”…) Qua các triệu chứng này cho ta thấy một vấn đề nào đó khu trú tại bộ não, có thể do hẹp động mạch não như hẹp động mach cảnh hoặc có khả năng do cục máu đông từ tim theo dòng máu chảy lên não.Hiện tượng này cũng cho thấy phần nào mối liên quan với bệnh xơ vữa động mạch và cũng có thể nói lên một số bệnh lý như đái tháo đường, cholesterol cao trong máu, tăng huyết áp động mạch.
Hướng xử lí với cơn thiếu máu não thoáng qua như thế nào?
Thiếu máu não thoáng qua gây nên những hiện tượng bất thường xẩy ra rất nhanh, vì vậy bỗng nhiên người bệnh có những dấu hiệu như mô tả ở phần trên cần được nghỉ ngơi(nằm trên mặt phẳng sao cho máu được chuyển lên máu dễ dàng nhất).Không nên hoạt động mạnh cũng không nên có cảm xúc mạnh để dự phòng được chứng đột quỵ(xuất huyết não) thực sự(mà không còn là thoáng qua nữa!...)
Tát cả các trường hợp xuất hiện các dấu hiệu đột biến như trên không được tự ý sử dụng các loại thuốc như chống đông máu, hạ huyết áp nhanh chóng…mà cần được bác sỹ chuyên khoa thăm khám có hệ thống bài bản chuyên môn và chỉ định dùng thuốc, bởi lẽ, nếu sử dụng thuốc chưa có ý kiến của bác sỹ có thể sẽ làm cho bệnh trầm trong hơn!
Làm thế nào để dự phòng cơn thiếu máu não thoáng qua
Thiếu máu não thoáng qua thường gặp ở những đối tượng thừa cân-béo phì, huyết áp động mạch tăng cao, tăng đường trong máu, tăng cholesterol trong máu, ở những người nghiện thuốc lá thì bệnh lý này xẩy ra dễ dàng và sớm hơn.Các biện pháp dự phòng phải được bắt đầu thực hiện một chế độ ăn uống(dinh dưỡng) với các thức ăn giàu chất xơ, giảm mỡ động vật,đường,muối, tăng cường các nhóm vitamin,cần ăn nhiều rau cải xanh tươi, các loại trái cây tươi chín.
Tuyệt đối không nên hút thuốc lá, bởi lẽ đây là căn nguyên không chỉ của tai biến động mạch não mà còn là cội nguồn đưa đến các bệnh mạn tính khác như ung thư phổi, ung thư vòm họng, tim mạch…
Tập luyện thể thao đều đặn thường ngày cũng là một biện pháp tích cực giúp giảm rõ rệt các nguy cơ gây bệnh. Các động tác tập luyện dễ áp dụng đối với nhiều người như đi bộ, chạy nước nhỏ… mỗi tuần nên tập ít nhất 3 buổi, mỗi buổi tập kéo dài 30 phút. Đối với những người mắc bệnh đau nhức xương khớp có thể sẽ khó khăn khi tập luyện trên môi trường mặt đất, vậy hình thức tập luyện phù hợp nhất đối với đối tượng này là môi trường nước, bơi lội.
PGS-TS Hoàng Long (SKNCT 2-2011)
Bình luận